Pyłek pszczeli, nazywany również pyłkiem kwiatowym, to naturalny produkt zbierany przez pszczoły z kwiatów. Jest on skarbnicą witamin, minerałów i innych bioaktywnych związków, które mogą wspierać zdrowie człowieka. W niniejszym artykule przyjrzymy się, na co pomaga pyłek pszczeli, jakie ma działanie oraz w jakich jednostkach chorobowych pyłek pszczeli może być skuteczny.

Czym jest pyłek pszczeli?

Pyłek pszczeli nazywany inaczej pyłkiem kwiatowym, to mikroskopijne ziarenka zbierane przez pszczoły z pręcików kwiatów. Pszczoły mieszają go z nektarem i enzymami, tworząc granulki, które transportują do ula. Dla pszczół stanowi on główne źródło białka i innych składników odżywczych. Dla ludzi jest suplementem diety uznawanym za superfood, o potencjalnych korzyściach zdrowotnych.

Skład i właściwości pyłku pszczelego

Pyłek pszczeli zawiera ponad 250 substancji biologicznie czynnych, w tym:

• Białka i aminokwasy: Jest bogatym źródłem aminokwasów egzogennych, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

• Witaminy: Zawiera witaminy z grupy B, witaminę C, D, E i K.

• Minerały: Obecne są m.in. żelazo, magnez, cynk, potas i selen.

• Flawonoidy i związki fenolowe: Działają jako antyoksydanty, chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym (1-4).

Szerszy przegląd składników, które zawiera pyłek pszczeli znajdziesz w artykule: „Co zawiera pyłek kwiatowy? - flawonoidy, witaminy, aminokwasy”.

Dzięki tak bogatemu składowi, pyłek pszczeli wykazuje szereg właściwości prozdrowotnych:

• Działanie antyoksydacyjne: Neutralizuje wolne rodniki, chroniąc komórki przed uszkodzeniem.

• Wspomaganie układu odpornościowego: Zwiększa odporność organizmu na infekcje.

• Działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne: Może wspierać organizm w walce z stanami zapalnymi i infekcjami.

• Wspomaganie metabolizmu: Poprawia przemianę materii i może wspierać procesy trawienne.

Na co jest dobry pyłek pszczeli?

Wsparcie układu sercowo-naczyniowego

Badania wskazują, że pyłek pszczeli może mieć pozytywny wpływ na zdrowie serca i naczyń krwionośnych. Działa kardioprotekcyjnie, pomagając w regulacji poziomu cholesterolu i ciśnienia krwi. Regularne spożywanie pyłku może wspierać profilaktykę miażdżycy i chorób serca (5-9).

Więcej o tym dowiesz się z artykułu: „Pyłek kwiatowy na serce: naturalne wzmocnienie mięśnia sercowego”.

Wspomaganie funkcji wątroby

Pyłek pszczeli wykazuje działanie hepatoprotekcyjne, chroniąc wątrobę przed uszkodzeniami spowodowanymi toksynami. Badania wykazały, że suplementacja pyłkiem może obniżać aktywność enzymów wskazujących na uszkodzenie wątroby, takich jak aminotransferazy (10).

Wsparcie w stanach depresyjnych

Niektóre badania sugerują, że pyłek pszczeli może wspomagać leczenie stanów depresyjnych. Pacjenci stosujący pyłek pszczeli odczuwali poprawę nastroju, wzrost energii i optymizmu. W niektórych przypadkach udało się nawet zredukować dawki leków przeciwdepresyjnych (10).

Wspomaganie układu odpornościowego

Dzięki zawartości licznych witamin i minerałów, pyłek pszczeli może wzmacniać układ odpornościowy, zwiększając odporność organizmu na infekcje bakteryjne i wirusowe. Regularne spożywanie pyłku może przyczynić się do rzadszego występowania przeziębień i innych infekcji (11-12).

Wsparcie w leczeniu anemii

Pyłek pszczeli, dzięki zawartości żelaza i innych składników odżywczych, może wspomagać leczenie anemii, zwiększając poziom hemoglobiny i poprawiając ogólną kondycję organizmu (12).

Wspomaganie zdrowia prostaty

Pyłek pszczeli jest stosowany w leczeniu dolegliwości związanych z gruczołem krokowym, takich jak przewlekłe zapalenie czy łagodny rozrost prostaty. Może łagodzić objawy i poprawiać komfort życia pacjentów (12).

Na jakie choroby jest pyłek pszczeli?

Badania naukowe wskazują na szerokie spektrum działania pyłku pszczelego w kontekście różnych dolegliwości:

• Choroby układu krążenia: Pyłek pszczeli może wspomagać profilaktykę miażdżycy dzięki zawartości bioflawonoidów, które pomagają w utrzymaniu zdrowych naczyń krwionośnych (12,13).

  Więcej o tym dowiesz się z artykułu: „Pyłek kwiatowy na miażdżycę i nadciśnienie tętnicze”.

• Problemy z wątrobą: Działa hepatoprotekcyjnie, chroniąc wątrobę przed uszkodzeniami i wspomagając jej regenerację (10,11).

• Zaburzenia płodności: U kobiet wspiera dojrzewanie komórek jajowych, a u mężczyzn poprawia jakość nasienia.

• Stany zapalne i infekcje: Dzięki właściwościom przeciwzapalnym i antybakteryjnym, pyłek pszczeli może być pomocny w łagodzeniu objawów przeziębienia i grypy (12).

• Choroby skóry: Stosowanie pyłku pszczelego miejscowo może przyspieszać gojenie ran, zwłaszcza oparzeń. Badania naukowe potwierdziły skuteczność maści pyłkowej i pyłkowo-propolisowej w leczeniu ran powstałych na skutek działania wysokich temperatur.

• Choroby alergiczne: Zastosowanie immunoterapii z wykorzystaniem pyłku pszczelego u pacjentów z alergiami, takimi jak katar sienny, spowodowało poprawę jakości życia, zmniejszenie stanu zapalnego oraz objawów astmy. W badaniach na zwierzętach uczulonych na albuminę jaja kurzego, stosowanie ekstraktu pyłku pszczelego spowodowało mniejszą reakcję alergiczną.

• Choroby nowotworowe: Pyłek pszczeli wykazuje działanie przeciwnowotworowe, hamując rozwój komórek nowotworowych i promując ich apoptozę. Badania na zwierzętach oraz hodowlach komórkowych nowotworów ludzkich wykazały, że wyciąg wodny z pyłku ma właściwości cytotoksyczne w stosunku do nowotworów, co może być wykorzystane do wspomagania terapii lekami przeciwnowotworowymi (14-17).

• Zaburzenia metaboliczne: U myszy z cukrzycą podawanie pyłku pszczelego łagodziło objawy choroby oraz obniżało stężenie glukozy po posiłku. Chociaż brakuje jeszcze dużych badań z udziałem ludzi, wyniki te sugerują potencjalne korzyści pyłku w regulacji poziomu cukru we krwi.

• Zaburzenia psychiczne i neurologiczne: Pyłek pszczeli, dzięki swoim właściwościom odżywczym i tonizującym, poprawia zdolności umysłowe, wzmacnia system nerwowy i jest skuteczny w leczeniu depresji. Długotrwałe stosowanie pyłku nawet w małych ilościach umożliwia stopniową poprawę nastroju i przywrócenie chęci do życia (11).

Pyłek pszczeli dla dzieci – na co pomaga?

Pyłek pszczeli może być wartościowym suplementem diety dla dzieci, wspierając ich rozwój i zdrowie. Dzięki bogactwu składników odżywczych, pyłek może:

• Wzmacniać odporność: Dzięki wysokiej zawartości witaminy C, cynku i innych składników mineralnych, pyłek pszczeli może wspierać układ odpornościowy dzieci, chroniąc przed częstymi infekcjami.

• Poprawiać koncentrację i pamięć: Obecność witamin z grupy B oraz aminokwasów wspomaga funkcje poznawcze, co jest szczególnie ważne w okresie intensywnej nauki (12).

• Zwiększać apetyt: Regularne spożywanie pyłku może pobudzać apetyt u dzieci, co jest korzystne w przypadku niejadków (11).

• Wspierać prawidłowy rozwój: Dzięki zawartości białka, witamin i minerałów, pyłek pszczeli dostarcza niezbędnych składników odżywczych wspomagających wzrost i rozwój dziecka.

Przed wprowadzeniem pyłku pszczelego do diety dziecka, warto skonsultować się z pediatrą, aby upewnić się, że jest to odpowiednie i bezpieczne dla Twojego dziecka. Jeśli pyłek pszczeli nie smakuje dziecku, zalecam zamienne stosowanie pierzgi pszczelej, która jest pyłkiem pszczelim ukiszonym przez pszczoły w komórkach plastra. Jest ona smaczniejsza dla dzieci, a przez moje córki nazywana jest „cukierkami z ula”. Posiada ona właściwości pyłku pszczelego a dzięki procesowi kiszenia jest łatwiej przyswajalna przez układ pokarmowy. Więcej o podawaniu pierzgi dzieciom, przeczytasz w artykule: „Pierzga – właściwości i zastosowanie”.

Pyłek pszczeli na wzmocnienie organizmu

Regularne spożywanie pyłku pszczelego może znacząco wpłynąć na poprawę ogólnej kondycji organizmu. Jego składniki odżywcze wspierają układ immunologiczny, zwiększając odporność na infekcje. Dzięki obecności antyoksydantów, pyłek pszczeli chroni komórki przed stresem oksydacyjnym, opóźniając procesy starzenia i wspomagając regenerację organizmu po chorobach czy intensywnym wysiłku fizycznym.

Niektóre źródła donoszą, że amerykańscy astronauci na kilka miesięcy przed wyprawą w Kosmos są suplementowani pyłkiem pszczelim, chociaż sama NASA nie potwierdza tego faktu.

Czy pyłek pszczeli odtruwa organizm?

Dzięki obecności antyoksydantów i substancji bioaktywnych, pyłek pszczeli wspomaga procesy detoksykacyjne w organizmie, pomagając w eliminacji szkodliwych substancji i chroniąc komórki przed uszkodzeniami.

Jak stosować pyłek pszczeli?

Aby czerpać korzyści z pyłku pszczelego, warto spożywać go regularnie. Zaleca się rozpoczęcie od małych dawek, stopniowo je zwiększając, obserwując reakcję organizmu. Pyłek przed spożyciem trzeba namoczyć. Można go również dodawać do jogurtów, koktajli czy sałatek. Ważne jest, aby nie zalewać go gorącą wodą, gdyż wysoka temperatura może zniszczyć cenne składniki odżywcze.

Więcej o tym jak przygotować pyłek pszczeli do spożycia dowiesz się z artykułu: „Pyłek kwiatowy - superfood prosto z ula”.

Podsumowanie

Pyłek pszczeli to niezwykle wartościowy produkt o wszechstronnym działaniu prozdrowotnym. Jego regularne spożywanie może wspierać organizm w walce z różnorodnymi dolegliwościami, wzmacniać odporność i poprawiać ogólną kondycję zdrowotną. Pamiętaj jednak, aby przed rozpoczęciem suplementacji skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli masz skłonność do alergii lub przyjmujesz leki.

Wprowadź pyłek pszczeli do swojej diety i ciesz się jego dobroczynnym wpływem na zdrowie!

Bibliografia

1. Szczęsna T. Projekt międzynarodowej normy pyłku pszczelego; Pasieka 2004; 4.
2. Kędzia B. Skład chemiczny i adaptogenne działanie pszczelego pyłku kwiatowego. Cz I. Skład chemiczny. Post Fitoter 2008; (1)47-58.
3. Gheribi E. Znaczenie związków polifenolowych z owoców i warzyw w dietoterapii miażdżycy. Med Rodz 2013; 4:149-53.
4. Pascoal A, Rodrigues S, Teixeira A i wsp. Biological activities of commercial bee pollens: antimicrobial, antimutagenic, antioxidant and anti-inflammatory. Food Chem Toxicol 2014, 63:233-9.
5. Czarnecki R. Pszczeli pyłek kwiatowy w apiterapii. Wyd R Czarnecki, Kraków 2012.
6. Czuchrienko ND, Zacharcewa LI, Bogackaja JJ i wsp. Primienienie miedo-pylcowoj smiesi dlja leczenia bolnych aterosklerozom. [In:] Czerkasowa Al i wsp. (eds.). Apiterapia i pczełowodstwo. Wyd Alna Litera, Wilnjus 1993; 190-4.
7. Tichonow AI, Sodzawiczny K, Tichonowa SA i wsp. Pyłek kwiatowy – obnóże pszczele w farmacji i medycynie. Teoria, technologia, zastosowanie lecznicze. Wyd Apipol-Farma, Kraków 2008.
8. Wójcicki J, Kośmider K, Samochowiec L i wsp. Clinical evaluation of Cernilton as lipidlowering agent. Herba Pol 1983; 29:55-63.
9. Sinjakow AF. Bolszoj miedowyj leczebnik. Wyd Aweont, Moskwa 2008.
10. Kurek-Górecka A., Balwierz R., Marciniak D. Zastosowanie pyłku pszczelego w profilaktyce i leczeniu wielu chorób. Farmacja Polska, 2018, 74 (3): 158–163.
11. Kędzia B., Hołderna-Kędzia E.: Apiterapia leczenie miodem i innymi produktami pszczelimi. Wydawnictwo SBM, Warszawa 2020.
12. Kędzia B., Hołderna-Kędzia E. Nowe badania nad biologicznymi właściwościami pyłku kwiatowego. Postępy Fitoterapii 2011; 1: 48-54.
13. Czuchrienko N., Zacharcewa L., Bogackaja J. i wsp. Primienienie miedo-pylcowoj smiesi dlja leczenia bolnych aterosklerozom. [In:] Czerkasowa Al i wsp. (eds.). Apiterapia i pczełowodstwo. Wyd Alna Litera, Wilnjus 1993; 190-4.
14. Izuta H, Shimazawa M, Tsuruma K i wsp. Bee products prevent VEGF – induced angiogenesis in human umbilical vein endothelial cells. BMC Complement Alternat Med 2009; 9:45-55.
15. Wu Y-D, Lou Y-J. Brassinolide, a plant sterol from pollen of Brassica napus L., induces apoptosis in human prostate cancer PC-3 cells. Pharmazie 2007; 62:392-5.
16. Grochowski J. Wpływ długotrwałego podawania pyłku pszczelego na przebieg wszczepiennej białaczki mysiej L-1210. Dokumentacja naukowa. Regional Zrzeszenie Apipol, Kraków 1986.
17. Furusawa E, Chous SC, Hirazumi A. Antitumor potential of pollen extract on Lewis lung carcinoma implanted intraperitoneally in syngenic mice. Phytother Res 1995; 9:255-9.